taariikhda soomaliya

-

soomaliya waa dal ku yaalla geeska afrika oo leh taariikh dheer, dhaqan hodan ah,iyo xiriir taariikheed oo qoto dheer la leh dunida.

1.soomaliya wakhtiyadii hore.

dadka soomaaliyeed waxa ay ka midyihiin qoowmiyadaha ugu da,da weyn ee afrika.

waxaa larumeeysanyahay inay la macaamilaayeen boqortooyadii masaarida,gariigga iyo roomaanka iyaga oo laganacsanjiaray.

waxaa jiray saldanado xoogleh oo kajiray soomaliya,sida saldanadii ajuuraan,saldanadii geledi,iyo boqortooyadii warsangeli,kuwaas oo xukumi jiray qaybo badan oo kamid ah geeska afrika.

2.xilligii gumeeysiga(1880-1960)

bartamihii qarnigii 19-aad,dalalka reer yurub waxay u tartameen gumeeysiga afrika.

soomaliya waxaa qaybsaday afar quwadood:ingiriiska,talyaaniga,faransiiska,iyo itoobiya.

halgan adag ayaa lala galay gumeeysigii waxaana 

British soomaliland(waqooyiga) waxa uu hoostegay ingiriiska.

Italian soomaliland (koofurta) waxa uu hoostegay talyaaniga.

French soomaliland (jabuuti) waxa uu hoos tegay faransiiska.

soomali galbeed waxaa qabsaday itoobiya.

halgan adag ayaa lala galay gumeeysigii waxaana hogaaminaayay sida sayid muxamad cabdulle xasan oo hal gan dheer lagalay ingiriiska. 


Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Beeraha soomaliya

-
  Miraha iyo dalaga ay somalidu caanka ku tahy oo kabaxa Somalia  • Mooska • Canbaha • Babayga • Qaraha  • Batiiqa • Liin dhanaanta, macaanta  • Rumaanka • Canabka • Kabsarta • Baradhada • Yaan yada • Basasha • Bocorka • Masagada • Galayda • Qamadiga\sareenka • Salbuugada\digirta Iyo in kale oo aad u badan oo ay timirtu kamid tahy Dhulka ku haboon beerashada Sida aan kor kusoo xusnay dhulka ku haboo beerashada waa 8M oo higtor waa qiimayn iyo qiyaas kooban oo ka ah dhulka somaliyed 13% balse waxaa la sheega in dhulka somaliyeed in kabada 70% ay ku haboon tahy beerashadu Gobolada dihin ee aadka loo beerto waxaa kamid ah  1. HIIRAAN  2. SHABEELAHA DHEXE  3. SHABEELAHA HOOSE  4. JUBADA DHEXE  5. JUBADA HOOSE  6. GOBOLKA GEDO  7. BAAY  8. BAKOOL Gobolada kala duwan ee Somalia iyo dalaga ay ku kala gudisan yihiin oo gobolba can kuyahy Gobolada 8 ah ee aan kor kusoo xusnay oo ah gobolada aadka looberto ayna kasoo go’do qudarta cagaar...
Read more

dagaalkii daraawiishta (1899-1920)

-
dagaalkii daraawiishta oo uu hogaaminaayay sayid maxamad cabdulle xasanwaxaaw la dagaallamay ingiriiska iyo itoobiya,wuxuuna ahaa halgankii ugu horeeyay ee gobanimo-doon ah. xurnimada iyo midowgii koorta iyo waqooyiga. 26-juun 1960,waqooyiga soomaliya (British soomaliland) wuxuu xurnimo kahelay ingiriiska. 1-luuliyo 1960,koofurta soomaaliya (Italian soomaliland) waxay xurnimo kaheshay talyaaniga labaduna weey midoobeen si ay unaqdaan jamhuuriyada soomaliya. Aadan cabdulle cusmaan waxa uu noqday madax weynihii ugu horeeyay ee soomaliya. xurnimada iyo midowgii koorta iyo waqooyiga xilligii milateriga (1969) janraal maxamad siyaad barre ayaa xukunka la wareegay kadib markii uu dhacay af gambi milatari. Dowladiisii waxay hir gelisay fikirka hantiwadaaga(socialisam),waxbarasho bilaash ah,olalayaal hormarineed. 1977,soomaliya waxa ay lagashay dagaal itoobiya si ay uxureeyso ogaadeenia somali galbeed,lakiin dagaalka waa uu guul dareestay. 1991,siyaad barre waa laga tuuray xukunka waxaa bilaaw...
Read more